Donald Trump, Amerika Birleşik Devletleri’nin 47. Başkanı olarak yemin ettikten sonra görevinin ilk gününde bir dizi kararname imzaladı.

Beyaz Saray’da bir dönem daha görevde kalmak için suçlamalar, cezai iddianameler ve bir çift suikast girişiminin üstesinden gelen Donald Trump 20 Ocak günü 47. ABD Başkanı olarak yemin etti.

Geleneksel olarak açık havada yapılan yemin töreni, alışılmışın dışında bir şekilde Washington’daki yoğun soğuk hava ve rüzgâr nedeniyle kapalı mekâna taşındı.

Eski ABD Başkanı Joe Biden ve görevi devralan Başkan Trump Beyaz Saray’dan birlikte ayrılarak açılış etkinliklerine başlamak üzere ABD Kongre Binası’na doğru yola çıktılar. Her iki isim de siyasi geleneklere uygun olarak aynı aracı paylaştı.

Kongre binasına vardıktan sonra Trump ve Başkan Yardımcısı JD Vance yemin ederek göreve başladı. Trump daha sonra 30 dakikadan fazla süren açılış konuşmasını yaptı.

Etkinliğe aralarında dünya liderlerinin de bulunduğu yabancı devlet adamları da katıldı. İtalya Başbakanı Georgia Meloni, Arjantin Devlet Başkanı Javier Milei ve Çin Devlet Başkan Yardımcısı Han Zheng törende hazır bulundu.

Törene çok sayıda milyarder, iş dünyası yöneticisi ve influencer da davet edildi. Tesla ve SpaceX’in patronu Elon Musk, Meta’nın sahibi Mark Zuckerberg, Amazon’un patronu Jeff Bezos, UFC’nin patronu Dana White ve LVMH’den Bernard Arnault katılımcılar arasındaydı.

Başkan daha sonra açılış geçit törenine katıldı ve etkinliğe tanıklık etmek için ABD başkentinin sokaklarını dolduran destekçilerine el salladı ve görevdeki çok yoğun bir ilk gün olacağına söz verdiği Beyaz Saray’a doğru yola çıktı.

Trump, Oval Ofis’e vardığında hiç vakit kaybetmedi ve “Amerika’nın altın çağı” olacağını belirttiği dönemi başlatmak için hızla çalışmaya başladı.

İşte ilk günden itibaren yaptığı tüm değişiklikler:

6 Ocak Kongre baskınına katılanlara af

Trump, 2024 başkanlık kampanyası sırasında defalarca söz verdiği gibi, 2020 ABD seçimlerinde Joe Biden’a yenilmesini kabul etmeyerek 6 Ocak 2021’de ABD Kongre binasını basan kişilere ilk günden af çıkardı.

Pazartesi günü geç saatlerde ABD Başkanı, milletvekillerinin Biden’ın zaferini onaylamak üzere toplandığı sırada, Kongre’ye yönelik saldırılarda hüküm giymiş ya da cezai olarak suçlanmış yaklaşık 1500 kişiye tam af çıkardı.

Cezaların hafifletilmesi aynı zamanda aşırı sağcı ‘Proud Boys’ ve ‘Oath Keepers’ gruplarının kışkırtıcı komplo kurmaktan hüküm giymiş ya da suçlanmış 14 üyesinin cezalarını da kapsıyor.

Ekonomi ve TikTok

Trump, Biden’ın eylemlerini yürürlükten kaldırarak ve kendi emirlerini ekleyerek her federal kurumu tüketici enflasyonuyla mücadele etmeye yönlendirmek olarak tanımladığı büyük ölçüde sembolik bir memorandum imzaladı.

Trump, petrol ve doğal gaz üretimi üzerindeki düzenleyici yükleri hafifleterek tüketim mallarının maliyetlerini düşüreceğini vaat ediyor.

Ticaret konusunda ABD Başkanı, 1 Şubat’tan itibaren Kanada ve Meksika’ya yüzde 25 gümrük vergisi uygulayacağını söyledi, ancak Çin’den ithalatı vergilendirme planlarını açıklamadı.

Trump ayrıca, Kongre’nin Tik Tok yasağını 75 günlüğüne durdurmayı amaçlayan bir emir imzaladı. Trump bu dönemin, popüler sosyal medya platformunun Amerikalılara açık kalmasına izin verirken ulusal güvenlik çıkarlarını koruyacak bir anlaşmayla platform için ABD’li bir alıcı bulmak için bir pencere görevi göreceğini söylüyor.

Önce Amerika

İlk döneminde yaptıklarını tekrarlayan Trump, ABD’yi Dünya Sağlık Örgütü’nden (WHO) çıkaran bir kararname imzaladı. Ayrıca ABD’nin dış yardım harcamalarının kapsamlı bir şekilde gözden geçirilmesini emretti.

Her iki hamle de dış ilişkilere yönelik izolasyonist ‘Önce Amerika’ yaklaşımına paralel olarak gerçekleşti.

Trump ayrıca daha sembolik hamlelerle Meksika Körfezi’nin adını ‘Amerika Körfezi’ olarak değiştiren bir kararname imzalamayı planladı.

Şu anda Denali olarak bilinen Kuzey Amerika’nın en yüksek dağı, eski adı olan McKinley Dağı’na geri dönecek. Eski Başkan Barack Obama tarafından yeniden adlandırılmıştı.

Yeni ABD Başkanı ayrıca, gelecekteki her Yemin Töreni Günü’nde bayrakların tam yükseklikte olması gerektiğine dair bir emir imzalarken, Trump’ın bir başka emri de “Güzel Federal Sivil Mimari”nin teşvik edilmesine yönelik oldu.

Göçmenlik ve Ulusal Güvenlik

Trump, aralarında sınır dışı etme kapsamını daraltan bir kararnamenin de bulunduğu, selefinin başkanlık döneminden kalma birçok göçmenlik kararnamesini tersine çevirdi. Biden, ciddi suçlar işleyen ya da ulusal güvenliğe tehdit olarak görülen kişilerin sınır dışı edilmesine öncelik verilmesini emretmişti.

Trump’ın Biden’ın emrini geri alması, seçim kampanyası sırasında vaat ettiği “Amerikan tarihindeki en büyük sınır dışı etme programını” gerçekleştirme planının bir parçası. Aynı zamanda göçmenlik politikasını Trump’ın Ocak 2021’de görevi bırakırken sahip olduğu haline geri döndürüyor.

Başkan ayrıca ABD-Meksika sınırında ulusal acil durum ilan etti ve göçmenlik memurlarını desteklemek, sığınma ve mültecileri kısıtlamak için asker göndermeyi planlıyor.

Ayrıca doğuştan gelen vatandaşlığı da sona erdirmeye çalışıyor. Doğuştan vatandaşlığın ABD Anayasası’nda yer aldığı göz önüne alındığında, emrinin kaçınılmaz yasal zorluklardan kurtulup kurtulamayacağı henüz belli değil.

Trump ayrıca ‘ABD Mülteci Kabul Programı’nı geçici olarak askıya alarak, programın kamu güvenliği ve ulusal güvenlik üzerindeki etkilerini değerlendirmek üzere bir inceleme başlattı.

Trump ayrıca sığınmacıları Meksika sınırında beklemeye zorlayan bir politikayı yeniden başlatma sözü verdi ancak Washington ile ilişkileri gergin olan Meksika’nın göçmenleri yeniden kabul edip etmeyeceği de belirsiz.

47. ABD Başkanı Trump ayrıca, Biden döneminden kalma ve yaklaşık bir milyon göçmene yasal giriş hakkı tanıyan CBP One uygulamasına da son verdi.

Bu uygulama, ilk iltica başvurusunda bulunmak isteyen göçmenlerin, ABD-Meksika sınırında randevu almalarına olanak tanıyordu.

Ulusal güvenlik konusunda ise Başkan Trump, düşman olarak algıladığı uzun bir listenin tüm aktif güvenlik izinlerini iptal etti.

Listede eski ulusal istihbarat direktörü James Clapper, eski CIA direktörü ve Savunma Bakanı Leon Panetta’nın yanı sıra kendi eski ulusal güvenlik danışmanı John Bolton da yer alıyor.

İklim ve enerji

Trump, ABD’yi Paris iklim anlaşmalarından resmen çekeceğini söylediği belgeleri imzaladı. Aynı hamleyi ilk döneminde de yapmış, ancak Biden göreve geldikten sonra bu hamleyi tersine çevirmişti.

Trump, kampanyasında verdiği “sondaj” sözünü yerine getirmek için enerji acil durumu ilan etti ve “Biden’ın elektrikli araç zorunluluğu” olarak adlandırdığı şeyi ortadan kaldıracağını söyledi.

Federal hükümet ve bürokraside reformlar

Trump, ordu ve hükümetin adını vermediği diğer bölümleri hariç olmak üzere federal hükümetin işe alımlarına son verdi. İkinci yönetiminin temellerini atarken yeni federal düzenlemeleri dondurdu.

Ayrıca dünyanın en zengin adamı Elon Musk tarafından yönetilen “Devlet Verimliliği Departmanı” (DOGE) adlı yeni devlet dairesini resmen yetkilendirdi.

DOGE, hükümeti ve işleyişini düzene sokmak için sözde bir çaba olarak görülüyor. Bu resmi bir kurum değil ancak Başkan Trump, Tesla, SpaceX ve X’in sahibi Elon Musk’a hükümet programlarında ve harcamalarında kesintiler önermesi için geniş bir yetki vermeye hazır görünüyor.

Transgender ve DEI Hakları

Trump trans bireylere yönelik korumaları geri alıyor ve federal hükümet bünyesindeki çeşitlilik, eşitlik ve kapsayıcılık (DEI) programlarını sonlandırıyor.

Her ikisi de federal politikada Trump’ın seçim kampanyasında verdiği sözlerle uyumlu büyük değişimler anlamına geliyor.

Bir emirle federal hükümetin sadece erkek ve kadın olmak üzere iki değiştirilemez cinsiyeti tanıyacağı ilan edildi. Bu cinsiyetler, insanların kromozomlarına göre değil, yumurta ya da sperm ile doğup doğmadıklarına göre tanımlanacak.

Alınan karar, federal hapishaneleri, tecavüz mağdurları için sığınma evlerini ve göçmenleri kararnamede tanımlanan cinsiyete göre ayıracak. Federal vergi mükelleflerinin parası da artık “geçiş hizmetlerini” finanse etmek için kullanılmayacak.

Ayrı bir emirle DEI programları durduruldu. Trump, Beyaz Saray’a hükümet içinde bu programların tespit edilmesi ve derhal sonlandırılması talimatını verdi.

(Yukarıdaki yazı Euronews sitesinden alınmıştır.)

ZAFER ÖZCİVAN

Ekonomist-Yazar

zozcivan@hotmail.com